| nazwa łacińska i autor: |
Cornus mas L. |
| odmiana: |
Szafer |
| rodzina: | Cornaceae |
cechy   |
wymagania |
| wysokość x szerokość 5 x 5 m. |  pokrój |
strefa klimatyczna | usda 4-8 |
| pożytek: |  |
stanowisko: |    |
ocena jadalności
(0=niejadalne-5=pyszne) | 4 |
wilgoć:
struktura gleby: | 
    |
ocena właściwości leczniczych
(0=żadne-5=bardzo dobre) | 2 |
żyżność gleby:
odczyn gleby: |  
    |
| miesiące kiedy roślina ma: liście |
I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII |
| kwiaty |
|  | | | | | | | | | | |
| dojrzałe owoce |
| | | | | | | |  | | | |
Źródło: Plants For A Future (PFAF) Chris Marsh (Secretary), 9 Priory Park Road, Dawlish, Devon EX7 9LX
Ikonki oraz pomysł na grafikę: Internetowa Baza Roślin (IBRO).
Informacja od dostawcy: Carya
Dereń Szafer - zarejestrowana polska odmiana owocowa wyhodowana w Arboretum Bolestraszyce.
Posiada jedne z najsmaczniejszych owoców - charakteryzują się najwyższą zawartością witaminy C, cukrów (16%) i czerwonych barwników antocyjanowych, oraz średnią pektyn. Średnia masa 3,0g. Dojrzewają pod koniec sierpnia. W porównaniu do innych odmian posiada najdłuższy i stały okres zbioru, trwający ponad półtora miesiąca.
Odmiana o przeciętnej sile wzrostu i typowym stożkowym pokroju.
Najbardziej wszechstronna odmiana polecana:
jako deserowa, na nalewki, przetwory i soki
Krótka informacja o dereniu jadalnym (Cornus mas)
Dereń jadalny (Cornus mas) zwany też dereniem właściwym, jest starą rośliną owocową wykorzystywaną przez człowieka od tysiącleci. W ciągu ostatnich stu lat poszedł jednak nieco w zapomnienie i dopiero obecnie wraz z trendem przywracania do uprawy starych odmian roślin owocowych zaczyna być o nim znów głośniej.
uprawa
Krzewy derenia jadalnego nie mają specjalnych wymagań i są wysoce mrozoodporne. Źle będą rosnąć jedynie na terenach podmokłych i na jałowym piasku. Najbardziej odpowiada im gleba gliniasta o odczynie lekko zasadowym (pH 7-7,5) oraz stanowisko słoneczne do półcienistego. Przynajmniej przez pierwsze dwa lata po posadzeniu należy rośliny regularnie podlewać. Dereń jadalny nie rośnie szybko, jednak po kilkunastu/kilkudziesięciu latach staje się, w zależności od odmiany, dość sporym krzewem, osiągając przeciętnie wysokość ok. 5m. Dlatego przy sadzeniu w rzędach należy przyjąć minimalną odległość 2,5-3m, a jako rozstaw między rzędami ok. 4m (jeśli się przewiduje mechanizację prac, to na potrzeby ciągnika rozstaw między rzędami powinien wynosić minimum 5m.) Daje to 660-1000 roślin na hektar. W celu zwiększenia wydajności z jednostki powierzchni w pierwszych latach po założeniu plantacji oraz szybszego zwrotu nakładów, można także przyjąć schemat 1,5m w rzędach x 2,5m między rzędami (ew. zostawiając co kilka rzędów pas roboczy o szerokości 5m na potrzeby ciągnika). Po ok. 10 latach, gdy prześwity w rzędach i między rzędami zrobią się za małe, należy wyciąć co drugą roślinę w rzędzie oraz cały co drugi rząd otrzymując docelowy rozstaw 3m x 5m.
Choć oprócz odmiany Jolico pozostałe są w pewnym stopniu samopylne, zalecamy dla uzyskania większych plonów sadzenie obok siebie przynajmniej dwóch różnych odmian derenia jadalnego. Każda z odmian, a także siewki mogą służyć jako zapylacz dla wszystkich pozostałych. Aby rośliny mogły się skutecznie wzajemnie zapylić odległość między nimi nie powinna przekraczać 20m.
pielęgnacja
W przeciwieństwie do innych roślin sadowniczych derenie nie wymagają praktycznie żadnych zabiegów pielęgnacyjnych jak opryski czy przycinanie, a raz posadzona roślina będzie owocować przez wiele dziesiątek lat bez objawów przemienności. Derenia można prowadzić zarówno jako typowy, nisko rozgałęziony krzew, jak i w formie drzewiastej, z jednym pniem, podkrzesując go jednak nie wyżej niż ok. 1,5m. Przy wczesnym cięciu dereń mocno "płacze" z ran. Najlepszym okresem na cięcie jest dlatego późne lato (przełom sierpnia i września) - roślina nie wydziela już soków, ale ma jeszcze czas na zasklepienie ran przed jesienią. Dereń nie lubi podsypywania nawozami sztucznymi, na które reaguje zasychaniem liści. Najodpowiedniejszym dla niego nawozem jest przekompostowany obornik owczy bądź koński.
Ciekawostka: liście i młode pędy derenia są pokryte mikrowłoskami, które przy kontakcie z wrażliwą skórą powodują lekkie pieczenie.
Dereń właściwy zakwita jako jeden z pierwszych krzewów na przedwiośniu tysiącami drobnych żółtych kwiatków, które stanowią cenny pożytek pszczeli Chociaż owoce siewek i odmian derenia dojrzewają w różnym czasie, to okres kwitnienia jest u wszystkich jednakowy i wszystkie zapylają się też wzajemnie. Owoce derenia u form dzikich mają ciemnoczerwony kolor, owalny kształt i długość ok. 2cm. Dojrzewają nierównomiernie późnym latem i sukcesywnie opadają z krzewów. Samoistne opadanie owoców jest cechą charakterystyczną prawie wszystkich siewek oraz większości odmian derenia. Zbiory najlepiej przeprowadzać poprzez rozłożenie siatki pod krzewami, gdyż w pełni dojrzałe są tylko te owoce, które same opadły . Są zdrowe i smaczne – można je spożywać na surowo lub w przetworach na wiele sposobów. Nalewka przyrządzona na owocach derenia, czyli dereniówka, jest przez wielu koneserów uznawana za najlepszą nalewkę w ogóle.
Owoce są zasobne w cenne składniki odżywcze: witaminę C, pektynę, barwniki antocyjanowe, kwasy organiczne, polifenole oraz przeciwutleniacze.
Należy pamiętać, że intensywność wybarwienia owoców derenia zależy od stężenia barwników antocyjanowych, co jednak w żaden sposób nie przekłada się na smak. Zdarzają się siewki o owocach prawie czarnych i jednocześnie dość kwaskowatych. Duży wpływ na smak owoców ma za to stosunek ekstraktu do kwasowości. Im jest on wyższy, tym bardziej owoce nadają się do bezpośredniego spożycia.
Owoce większości odmian posiadają uniwersalne możliwości wykorzystania.
Jako jedna z nielicznych w Polsce nasza szkółka oferuje owocowe odmiany derenia jadalnego. W porównaniu z formami dzikimi charakteryzują się one znacznie większymi owocami o lepszym smaku i wysoką plennością krzewów przy nieco słabszym wzroście. Przeciętnie odmiany osiągają trochę ponad 3m wysokości i 2-3m szerokości. Stosowany przez nas sposób rozmnażania – okulizacja, oprócz wiernego powtórzenia cech rośliny matecznej, gwarantuje także dużo szybsze wchodzenie roślin w owocowanie. Ok. 50% naszych okulantów zakwita i owocuje już w drugim roku po okulizacji, a prawie 100% w roku trzecim. Dereń jadalny wyhodowany z nasion potrzebuje na to ok. 8 lat.
Nasze sadzonki derenia jadalnego posiadają ponadto różne terminy dojrzewania, dzięki czemu można wydłużyć okres zbioru owoców do prawie trzech miesięcy. Wskazówka dla osób mieszkających w Polsce wsch., płn.-wsch. i w górach – na tych terenach należy sadzić odmiany wcześniej dojrzewające! Mamy także w ofercie odmiany o żółtych owocach.
Większość odmian dereni ukraińskich z naszej oferty pochodzi z zachodniej Ukrainy - terenów wokół Lwowa, czyli dawnych Kresów Wschodnich. Zostały wyselekcjonowane spośród okazów rosnących jeszcze w dawnych parkach podworskich i jako nowe odmiany wprowadzone na Ukrainie.
Od 2011 roku posiadamy w sprzedaży polskie odmiany derenia jadalnego wyhodowane w Arboretum Bolestraszyce. Owoce dereni bolestraszyckich są nieco mniejsze od odmian ukraińskich, ale za to znacznie słodsze.
|
|
|
Sadzonka otrzymano dn. 20-X-2015 r. od szkółki Carya i sadzono go na południowo zachodniej strony bindaży.
Na zdjęciu, sadzonka stoi na tyłu.
Następne zdjęcie robiono 19-VIII-2016 r.
W 2017 r. owocowała po raz pierwszy. Miała najsmaczniejse owoce z wszystkich dereni, które już miały plon.
|